Bệnh gỉ sắt trên cà phê và cách phòng trừ hiệu quả

Gỉ sắt trên cà phê là căn bệnh nguy hiểm nhất tấn công cây cà phê. Bệnh gây ra những thiệt hại nghiêm tọng về năng suất và chất lượng. Để bảo vệ vườn cà phê của mình, nhà vườn cần nắm rõ về bệnh này và các biện pháp phòng trừ hiệu quả.

1. Nguyên nhân gây bệnh gỉ sắt trên cà phê

Nấm Hemileia vastatrix dòng B và nấm Hemileia vastatrix dòng Br là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh. Đây là loại nấm sống kí sinh trên hầu hết các bộ phận của cây cà phê. Bệnh do nhiều chủng nấm gây ra, trong đó có tới 32 chủng nấm Hemileia vastatrix dòng B và dòng Br, khiến việc phòng trừ trở nên phức tạp hơn. Bào tử của nấm phát triển chủ yếu vào mùa khô, hình dạng to nhỏ khác nhau. Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như:

• Vết thương: Các vết thương trên cây do côn trùng, sâu bệnh hoặc các tác động cơ học tạo điều kiện thuận lợi cho nấm xâm nhập.
• Cây trồng quá dày: Cây trồng quá dày làm giảm sự thông thoáng, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Thiếu dinh dưỡng: Cây thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là các nguyên tố vi lượng, làm giảm sức đề kháng của cây.

2. Điều kiện phát triển bệnh gỉ sắt trên cà phê

Nhiệt độ khoảng 22 – 24^oC và độ ẩm khoảng 80 – 90% là điều kiện thuận lợi nhất để bệnh phát triển.  Thông qua đường lây lan là gió, côn trùng hay quá trình canh tác như cắt cành, thu hoạch… Bào tử nấm có thể lây lan từ cây này sang cây khác và bùng phát thành dịch.

Tại Tây Nguyên, bệnh thường xuất hiện vào tháng 4 – 5 và từ tháng tháng 9 – 10 ở các tỉnh miền Bắc.

3. Triệu chứng của bệnh gỉ sắt trên cà phê

Ban đầu, mặt dưới lá cà phê xuất hiện những đốm tròn nhỏ màu vàng nhạt, kích thước khoảng 2-3mm, giống như những hạt rỉ sét. Tuy nhiên, bệnh ngày càng nặng, các đốm này lan rộng và lớn dần, phủ kín một lớp bột phấn màu vàng cam hoặc da cam – đó chính là bào tử của nấm Hemileia vastatrix dòng B và dòng Br, thủ phạm gây ra bệnh rỉ sắt.

Khi bệnh tình trở nặng, các vết bệnh liên kết lại thành những mảng lớn, khiến lá chuyển sang màu vàng úa, cháy đen rồi rụng hàng loạt. Điều này khiến cây sinh trưởng kém, còi cọc và năng suất giảm sút nghiêm trọng.

Lá cây khi bị nhiễm bào tử Hemileia vastatrix dòng B và nấm Hemileia vastatrix dòng Br dần dần sẽ biến thành màu vàng, sau đó sẽ héo và rụng dần.

4. Các biện pháp phòng trừ bệnh gỉ sắt trên cà phê

4.1. Biện pháp canh tác

• Chọn giống: Chọn các giống cà phê có khả năng kháng bệnh tốt. Có thể là những giống cà phê sau: Cà phê xanh lùn, cà phê vối TR9, cà phê vối TR4…
• Trồng cây đúng mật độ: Trồng cây với khoảng cách hợp lý để tạo độ thông thoáng cho vườn.
• Bón phân cân đối: Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây, đặc biệt là các loại phân vi lượng.
• Tỉa cành: Tỉa bỏ các cành già, cành sâu bệnh để tạo tán cây thông thoáng.
• Vệ sinh vườn: Thu gom và tiêu hủy lá bệnh, cành bệnh để giảm nguồn bệnh.

4.2. Biện pháp hoá học

Có thể sử dụng một số loại thuốc hoá học để phòng trừ bệnh như: MEKONGVIL 5SC, PN-COPPERCIDE 50WP, AMILAN 300SC,…. Ngoài ra bà con có thể tham khảo thêm một số sản phẩm khác tại Danh mục hoá chất. 

Lưu ý: 

• Phun thuốc đúng kỹ thuật: Đảm bảo thuốc tiếp xúc đều với bề mặt lá.
• Phun thuốc đúng liều lượng: Tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Phun thuốc đúng thời điểm: Phun thuốc khi bệnh mới chớm phát để đạt hiệu quả cao.